Anuncia 50 obxectivos que España debería alcanzar para "consolidarse como un dos países máis avanzados de Europa".
21 maio 2021
Pedro Sánchez presentou este xoves o documento España 2050 no que traballou durante un ano a Oficina de Prospectiva e Estratexia a longo prazo, que depende directamente do seu xefe de gabinete, Iván Redondo. Un organismo de novo deseño, creado na nova etapa coa intención de pensar o modelo de país que será España dentro de 30 anos.
O resultado dese traballo no que participaron ao redor dun centenar de expertos en distintas materias é un documento de 676 páxinas no que se analiza a situación actual e estímase como estará o país en 2050 e fanse propostas [ao redor de 200] para encamiñarse a unha situación ideal: 50 obxectivos que España debería alcanzar para "consolidarse como un dos países máis avanzados de Europa" agrupados ao redor de nove grandes desafíos de país: mellorar a produtividade, a educación e a formación, alcanzar a neutralidade en emisións, preparar o estado de benestar a unha esperanza de vida cada vez maior, promover un desenvolvemento territorial equilibrado, adaptar o mercado de traballo, reducir a desigualdade….
Priorizar a educación
Sánchez asegurou que o principal desafío é o educativo porque é a "clave de bóveda" dos demais. Nese sentido o documento é claro: sostén que España necesita mellorar a formación da súa poboación, desde aumentar a porcentaxe de titulados na ESO ata os graduados na Universidade e a Formación Profesional Superior, se quere alcanzar o nivel que teñen os principais países europeos. Para iso, o país necesita pasar do actual 37% da poboación adulta con estudos terciarios superiores (26% de universitarios máis 11% de graduados en FP) a un 55% (38% + 17%). Tamén dá moita importancia a prospección á formación continua das persoas adultas, e advirte de que sen ela un millón de persoas ao ano quedarán desactualizadas. España é, neste momento, o terceiro país europeo con máis necesidades de recualificación. Para evitalo, propón utilizar as universidades e centros de FP para impulsar esta formación continua, pola que deberían pasar como pouco ese millón de persoas cada ano. "Se facemos as cousas ben, nos campus profesionais e universitarios españois haberá tantos alumnos por encima dos 25 anos como por baixo", asegura o texto. Menos estudantes permitirá duplicar o gasto en educación por alumno Ademais, o documento advirte de que España vai perder moita poboación en idade de estudar. Para 2050 as escolas perderán 800.000 estudantes de entre 3 e 15 anos, o cal obrigará a pechar centros, "sobre todo na España rural", especifica o texto. Entre 16 e 24 anos dentro de tres décadas haberá 200.000 persoas menos. A parte positiva é que a combinación de ambas permitirá a España case duplicar o gasto por alumno en Educación sen apenas investir máis, destaca o informe, que se fixa como obxectivo de financiamento un 5,5% do PIB para 2050 (apenas supera o 4% actualmente), lonxe aínda do 7%, que se considera a cifra óptima para Educación pero apenas ningún país alcanza.
Pago extra para viaxeiros frecuentes
A folla de roteiro cara á metade do século XXI no ambiental céntrase nos esforzos por frear a crise climática e ecolóxica á vez que trata de adaptar o país aos impactos que xa se deixan notar. Frear as emisións de gases de efecto invernadoiro para que o quecemento da Terra non supere os 1,5º C en 2100 e substituír o sistema enerxético baseado en combustibles fósiles por outro limpo é a pedra angular. Nesta liña, o traballo dos expertos apunta a que se cren tarifas extra para os viaxeiros habituais de avión e taxas en función da lonxitude do traxecto, é dicir, que os voos curtos sexan pouco atractivos porque impoñen unha alta peaxe de emisións. A cambio, recomenda promover o tren mediante o reforzo das proximidades e a media distancia á vez que se converte nun medio atractivo por ter prezos alcanzables para recompensar o seu menor dano ecolóxico. Ademais, o Plan 2050 admite que se excederon "varios límites biofísicos" do planeta polo modo de producir e consumir bens e alimentos. Se non se varía o rumbo, o camiño leva a unha "catástrofe ambiental sen precedentes".
2050: neutralidade climática
A metade de século, España debe alcanzar a "neutralidade climática": as emisións de CO2 deben caer a case cero para que o que se reteña en, por exemplo, os bosques capte todo os gases de efecto invernadoiro e non cheguen á atmosfera. Para iso, o 100% da electricidade terá que ser xerada con fontes renovables: vento, sol ou auga. Precisamente a auga será un dos principais riscos que aburen a España. Sobre todo a escaseza que pode chegar a afectar a 27 millóns de españois. Nese sentido, o documento pide rebaixar a demanda de auga un 15%: de 30.600 hm3 anuais a 26.000 hm3. Para iso propón promover a desalinización alcanzable, reordenar os usos agrícolas e tipos de cultivo que se produzan e acometer unha "ambiciosa" recuperación de ecosistemas acuáticos.
Gastar menos e reutilizar máis
Para aplacar o consumo de materias primas, este plan explica que convén deter a renovación acelerada de aparellos electrónicos e pezas de vestir: a idea é gastar menos e reusar máis ao establecer unha porcentaxe mínima obrigatoria de materiais reciclados e unha maior vida útil destes artigos. Outra pata crucial no ambiental é a demanda de alimentos. Neste sentido, as esixencias das próximas décadas indican que conviría reducir o consumo de alimentos de orixe animal –con gran impacto ambiental en canto a emisións de CO2 e consumos de auga– á vez que se marca o obxectivo de rebaixar á metade os desperdicios alimentarios que agora suman 1.300 millóns de quilos ao ano. Ademais, pide que o 60% da superficie cultivada en España sexa para produción ecolóxica. O medio forestal debe ver como se recuperan 20.000 hectáreas ao ano desde 2021 a 2050. En todo caso, a transición ecolóxica debe ser urxente. Pero non deixar vítimas: nas conclusións ambientais pídese que se cre un fondo económico específico para axudar ás poboacións e comunidades máis afectadas polas medidas necesarias para esa transición.
Incrementar a produtividade e o crecemento económico
Aínda que no últimas catro décadas, España experimentou unha transformación económica e social moi significativa, aínda non se conseguiu reducir substancialmente a brecha de renda que mantén coa media da UE. O Goberno achaca esta diverxencia á baixa produtividade que afecta á práctica totalidade da nosa economía. Para cumprir o obxectivo de reducir a brecha de renda per cápita que nos separa da UE a un 10% en 2050 (agora é do 22%) proponse mellorar a calidade do capital humano mediante a educación durante toda a vida; mellorar o funcionamento do mercado de traballo coa redución da taxa de paro e a temporalidade; fomentar a innovación con axudas públicas e lexislación que a faciliten; potenciar a investigación nas universidades; modernizar e dixitalizar ao sector público; fomentar a creación e o crecemento das nosas empresas ata equiparar a estrutura empresarial coas economías da nosa contorna e que as compañías avancen na transformación dixital; reducir o peso da economía mergullada e ampliar a loita contra a fraude fiscal; e maximizar o aproveitamento dos fondos europeos. Os obxectivos para conseguir son pasar dunha taxa de emprego do 62% ao 80%,, que o gasto en I+D creza do 1,2% ao 4% do PIB, que as empresas grandes e medianas sexan o 30% e o 35% do parque empresarial e que a economía mergullada non chegue ao 10% do PIB. Se non se consegue unha mellora da produtividade, a economía española pódese estancar entre 2023 e 2050, cun crecemento anual do PIB de entre o 0,3% e 1,1%; un crecemento moi inferior ao 2% que tivemos entre 1996 e 2019, que nos afastaría aínda máis dos países avanzados de Europa.
Aumentar a idade de xubilación e potenciar a xubilación activa
O cálculo que fai Moncloa é que en 2050 un de cada 3 españois terá 65 anos ou máis e que a substitución xeracional será improbable por moito que apunta a unha lixeira mellora da natalidade [dos 1,2 fillos por muller actual ao 1,4]. Se hoxe hai 3,4 persoas por cada persoa en idade de traballar, dentro de 30 anos esa cociente descenderá a 1,7. Entre as medidas que expón o documento, hai algunhas controvertidas, como aumentar a idade de xubilación ou incentivar que os maiores de 55 anos sigan traballando, potenciando a xubilación activa. Tamén aposta por fortalecer o sistema de saúde pública, investindo en sanidade un 7% do PIB e reconvertendo un sistema baseado en atender eventos graves a un que trate a cronicidade #ante as demandas dunha sociedade máis lonxeva e envellecida.
Cambios no IRPF: tributar por ingresos reais
A loita contra a desigualdade é outro dos retos dado que España é o país cunha taxa maior respecto a a renda dispoñible da UE. Os expertos apostan por tocar a fiscalidade. A pesar de que tanto Rubio como Sánchez insistiron en que se trata dun traballo " apartidista", a reforma impositiva rechina nos partidos da dereita. Unha das apostas é ampliar as bases dos impostos, transitando dun sistema por módulos do IRPF a un baseado en ingresos reais. Tamén aposta por unha reforma integral dos impostos sobre a renda, o patrimonio e sucesións e doazóns encamiñada á harmonización fiscal que defende o Goberno, así como elevar os impostos do tabaco, o alcol e os combustibles.
Prestación para a crianza
Tamén aposta por ampliar as prestacións sociais, entre as que cita o Ingreso Mínimo Vital, protexendo máis aos fogares con menores de idade e rendas máis baixas con axustes do IRPF. Unha das propostas máis novas é a creación dunha prestación por crianza de menores de 18 anos que iría dirixida nun primeiro momento ás familias que se atopan nunha situación de risco de pobreza e logo ampliarse ao resto de familias.
Xornada de 35 horas e incentivo á inmigración
A conciliación é outro dos retos en España. Moncloa sinala os retos do mercado laboral ao apuntar á xornada de 35 horas semanais –xa existen proxectos para a xornada de catro días pola que aposta Máis País–. O estudo propón aumentar o número de traballadores nas próximas dúas décadas por varias vías: ademais de alongar os anos de traballo, incorporar máis mulleres e novas, e un incentivo para aumentar a inmigración. Tamén aposta por impulsar a economía social, fomentando que os traballadores participen dos beneficios das súas empresas, como se fai en Suecia.
"Ricos propietarios, pobres inquilinos"
Tamén dedica varias páxinas á vivenda e chega a advertir de que se non se reducen as dificultades no acceso as grandes cidades poden acabar sendo un modelo de "ricos propietarios e pobres inquilinos". A pesar de que unha das grandes discrepancias no seo da coalición é como baixar os prezos do alugueiro, o documento inclínase pola proposta socialista ao apostar por "crear un marco fiscal orientado a favorecer tanto o incremento da oferta de vivenda en alugueiro a prezos alcanzables como o propio acceso dos fogares de rendas máis baixas, con especial énfase nos ámbitos territoriais suxeitos a maior tensión". Unidas Podemos defende establecer prezos máximos nas zonas tensionadas.
Frear o despoboamento dos pobos
A España baleirada tamén ten o seu apartado no proxecto de España 2050. Se o proceso de urbanización segue avanzando en 2050, o 88% da poboación vivirá en cidades e a España rural perderá case a metade dos seus habitantes, pasando de 9 millóns na actualidade a 5 millóns na metade do século. Para evitalo, o Goberno expón reforzar o papel vertebrador das cidades medias; aumentar a diversificación produtiva dos municipios de menor tamaño; e asegurar o acceso a servizos con mellores conexións de transporte e maior acceso a infraestruturas tecnolóxicas.
Derivado de El Diario.
