Cuestións que apareceron nas últimas datas sobre a pandemia da Covid-19 e o coroanvirus SARS-CoV-2
27 marzo 2020
Ibuprofeno ou paracetamol? A perda de olfacto é un síntoma asociado ao SARS-COV-2? Funcionan as máscaras caseiras? A pandemia de COVID-19, que comezou fai xa tres meses en China, aínda xera máis preguntas que respostas. Velaquí unha recompilación das principais cuestións que seguen xurdindo estes días sobre esta enfermidade.
O Ministerio de Sanidade elaborou un protocolo para o manexo e tratamento dos pacientes con infección por SARS-CoV-2 e a Axencia Española de Medicamentos e Produtos Sanitarios (AEMPS) complementa este protocolo e actualiza os medicamentos dispoñibles. Así, aínda que hai numerosos ensaios clínicos en marcha, non existe polo momento evidencia procedente de estudos clínicos controlados que permitan recomendar un tratamento específico para o SARS- CoV-2. En España autorizáronse dous ensaios clínicos con remdesivir, un medicamento que se desenvolveu inicialmente para o ébola e que tivo bos resultados no primeiro caso de infección respiratoria por coronavirus en EE UU.
En China tamén están en marcha dous ensaios clínicos aleatorizados e controlados con tratamento estándar, un en pacientes con enfermidade moderada e outro con patoloxía grave.
Outras substancias que xa se están avaliando son a cloroquina e hidroxicloroquina, inicialmente usadas contra a malaria. A súa eficacia está a comprobarse en polo menos 23 ensaios clínicos (principalmente en China). A Comisión Nacional de Saúde do país asiático xa incluíu este fármaco nas súas últimas pautas de tratamento para a pneumonía por SARS-CoV-2. Con todo, ao non dispoñer de datos, considérase que o nivel de evidencia aínda é baixo.
O lopinavir/ritonavir, un antirretroviral para o tratamento do VIH, tamén foi parte da terapia recomendada polas autoridades sanitarias chinesas. Publicáronse os resultados dun ensaio clínico aleatorizado, controlado e aberto en pacientes adultos hospitalizados.
Hai uns días xurdiu a polémica sobre a incidencia negativa que podía ter o ibuprofeno nas persoas con COVID-19. A orixe foi o comunicado do ministro de Sanidade francés, Olivier Véran, ao alertar de que “tomar ibuprofeno e outros medicamentos antiinflamatorios podería empeorar a infección por coronavirus”.
Ante a situación de incerteza que se xerou na poboación e a cantidade de bulos que circulan polas redes, a AEMPS informa de que non existe ningún dato que permita afirmar un agravamento da infección co ibuprofeno ou outros antiinflamatorios non esteroideos, polo que non hai razóns para que os pacientes que estean en tratamento crónico con estes medicamentos teñan que interrumpilos.
Con todo, lembran que a primeira alternativa para o tratamento da febre é o paracetamol, como tamén confirma a Organización Mundial da Saúde (OMS).
A principal forma de propagación da enfermidade é a través das gotículas respiratorias expelidas ao toser. Aínda que o risco de contaxio para alguén que non presente ningún síntoma é moi baixo, moitas persoas que contraen a enfermidade só presentan síntomas leves, particularmente nas primeiras etapas da enfermidade. Por iso é polo que sexa posible contaxiarse de alguén que, por exemplo, soamente teña unha tose leve e non senta que está enfermo.
“Probablemente o virus multiplícase doadamente en vías respiratorias altas e logo baixa ao pulmón, onde causa patoloxía respiratoria. Nestes momentos podes non ter síntomas ou pasar por un leve arrefriado. Con todo, a carga viral é alta e ao falar e toser libéranse partículas do virus que poden propagar a infección. Os outros coronavirus non se multiplicaban tan ben nas devanditas vías respiratorias altas, senón nas baixas, pulmón e traquea, polo que a transmisión era máis difícil en individuos asintomáticos”, declarou á axencia Sinc Sonia Zuñiga, investigadora do Centro Nacional de Biotecnoloxía (CNB).
As dúbidas sobre a anosmia (perda repentina do olfacto) xurdiron por mor de que algunhas sociedades médicas atoparon unha relación como un posible síntoma do coronavirus. Con todo, nin o Ministerio de Sanidade nin a OMS recoñecen este problema como posible síntoma.
“Non se recibiu de momento ningunha referencia científica sólida sobre isto. No caso de que atopemos algunha relación con este punto comunicarase de xeito inmediato”, confirmou o pasado xoves 19 de marzo, Fernando Simón, director do Centro de Coordinación de Alertas e Emerxencias Sanitarias ( CCAES).
A OMS explica que, segundo as evidencias existentes ata o de agora, o virus que causa a COVID-19 pode ser transmitido en todas as zonas, incluíndo as áreas con clima cálido e húmido. Así mesmo, os Centros para o Control e Prevención de Enfermidades de Estados Unidos (CDC, polas súas siglas en inglés) aclaran na súa web que “aínda se descoñece se o tempo e a temperatura afectarán á propagación do SARS- COV-2”.
Se non se presentan os síntomas respiratorios característicos da COVID-19 (sobre todo, tose) ou non se coida dunha persoa que poida contraer esta enfermidade, a OMS afirma que non é necesario levar posta unha máscara clínica. É importante lembrar que as máscaras desbotables só se poden utilizar unha vez e que, se non é preciso, estás a malgastar este material nun momento no que se están a esgotar en todo o mundo.
“Non garantimos ao 100 % a eficacia dunha máscara caseira fronte ao virus. Con todo, si son unha barreira xa que os virus pódense atopar en aerosois e en gotitas de saliva. Deberiamos usar sempre protección cando esteamos a atender a maiores ou ao ir á compra, pero deixar as máscaras boas para os que máis o necesitan”, confirmaba á axencia SINC Beatriz Novoa, investigadora do CSIC (Instituto de Investigacións Mariñas de Vigo).
A OMS lanzou varias recomendacións para protexernos da propagación, entre as que destacan o lavado de mans frecuente con auga e xabón, manter unha distancia mínima dun metro entre unha persoa que tosa e ti, evitar tocarse as mans, o nariz e a boca, taparse co cóbado ao toser ou esbirrar e, sobre todo, permanecer en casa. Ademais, se tes unha mascota, terás que tomar algunhas medidas específicas.
“Se un paciente curouse e xa é seropositivo, é dicir, ten defensas inmunolóxicas, o estándar sería que non se volvese a infectar”, confirma Luís Enjuanes, virólogo do CNB e o maior experto español en coronavirus. Dito isto, segundo o investigador, hai outras explicacións para o feito de que outras persoas se volvesen, supostamente, a contaxiar.
“A máis simple é que, en realidade, os pacientes que se viron negativos o foron porque, aínda que na zona do tecido na que se tomaron mostras non tiñan xa virus, si persistían noutros tecidos”, confirma o virólogo.
“Ademais, cando a presenza do virus diminúe, a resposta inmunitaria tamén baixa e entón pode acontecer que este presente un reservorio nun tecido determinado no que circula menos sangue e linfocitos de defensa, e que se volva reactivar despois”, salienta.
Segundo contaba Luís Enjuanes, para os epidemiólogos o número de infectados é 10 veces superior aos detectados nos hospitais. Desta maneira, habería moitos máis contaxiados actualmente nos que a enfermidade cursaría como unha infección leve, o que facilitaría que o virus quedase na poboación e se vaia atenuando.
“Os coronavirus activos humanos xa están todos moi atenuados e apenas causan un arrefriado común de inverno. Eu espero que con este pase o mesmo. Se o virus se atenúa, se disemina con moita facilidade e pode ter logo voltas cada inverno, como fai o virus da gripe, que é estacional. Creo é isto é bastante probable”, manifestaba Enjuanes.
Hai dúas supostas cepas, L e S, nas que se produciu un cambio mínimo, que non parece que teña que ver coa virulencia ou transmisibilidade, segundo os datos dispoñibles.
“Con este cambio, os test de detección recoñecerían ambos os dous tipos de virus, dado que todos os test de RT-PCR que se fan no mundo recoñecen partes do xenoma do virus que non cambian apenas entre as distintas cepas que están a aparecer”, explica Zuñiga.
“Chegar ao pico de infección non implica controlar o problema. Implica que temos que redobrar os esforzos para garantir que non damos un paso atrás”, confirmou Fernando Simón na rolda de prensa do pasado luns 23 de marzo.
Para explicar a chegada dese pico a nivel nacional, os científicos utilizan o número básico de reprodución (R0), o número de casos secundarios que xera cada caso da enfermidade.
“Ese número varía en canto cambiamos o patrón de contacto social. O obxectivo é facer que o número de casos secundarios media que produce cada caso se reduza a menos de un. Se o conseguimos, empezaremos a diminuír dramaticamente a transmisión da enfermidade. Ata que eventualmente chegase unha transmisión 0”, conta Simón.
Segundo os datos proporcionados polo Ministerio de Sanidade, actualizados o día 24 de marzo de 2020 ás 20:00, do número total de afectados –47.610–, un total de 5.367 xa se recuperaron.
Luís Enjuanes explica que o prototipo da vacina que está a usar China é conceptualmente sinxelo e, case con seguridade, estará listo no outono. “Expresa a proteína S do virus, que é a que lle serve para unirse á célula do hospedador e a maior inductora de anticorpos protectores. É unha medicación baseada nun vector previo coñecido hai anos, co cal parece crible que esta vacina estea lista no outono”, conclúe.
Derivado de GCiencia.
