Un estudo analizou a dieta de máis de 130.000 persoas durante 43 anos, nos que 11.173 delas foron diagnosticadas con demencia senil
20 xaneiro 2025
Comer carne vermella eleva o risco de padecer demencia a idades avanzadas. Esta é a conclusión xeral dun estudo publicado por investigadores estadounidenses que analizou unha mostra masiva de máis de 130.000 persoas durante 43 anos. Comparou os seus niveis de consumo deste tipo de carne procesada e non procesada coa aparición de síntomas de demencia asociados a patoloxías como o alzhéimer.
Trátase da maior investigación ata a data que establece un vínculo entre estes alimentos e a saúde cognitiva, pero os resultados súmanse a outros traballos previos que revelaron o impacto do seu consumo en trastornos metabólicos e enfermidades como o cancro.
Os autores, do Hospital Brigham and Women’s, a Facultade de Saúde Pública T.H. Chan de Harvard e o Instituto Broad, aproveitaron o inmenso volume de datos proporcionado por dous grandes estudos de saúde a longo prazo: o Nurses’ Health Study, que avalía os factores de risco de enfermidades en mulleres, e o Health Professionals Follow-Up Study, que analiza o impacto da nutrición na saúde dos profesionais sanitarios.
Con estas dúas fontes reuniron un rexistro de 133.771 persoas cunha media de idade de 49 anos ao comezo dun intervalo de seguimento de máis de catro décadas. Un total de 11.173 foron diagnosticadas con demencia durante este período.
Ademais de recollerse outros múltiples datos de saúde, cada dous a catro anos os participantes cubrían un cuestionario sobre os seus hábitos alimentarios, que os investigadores utilizaron para clasificar a poboación analizada segundo o seu consumo de carne en número de racións ao día. Unha ración definíase como unha porción duns 85 gramos, do tamaño aproximado dunha baralla de cartas. No caso das carnes procesadas, os autores igualan esta cantidade á dúas talladas de touciño, un bocadillo de salchicha ou un toro e medio de mortadela.
Un 13% máis de risco
Unha vez descontadas as posibles influencias de factores alleos aos relevantes, como os antecedentes familiares de demencia, o nivel socioeconómico e outros, os resultados mostran que quen come polo menos un cuarto de ración ao día —ou unhas dúas racións á semana— teñen un 13% máis de risco de desenvolver demencia que quen consume menos da décima parte dunha ración diaria, ou tres racións ao mes.
Isto refírese ás demencias diagnosticadas durante o período de estudo, pero ademais un grupo de 17.458 participantes, composto só por mulleres cunha idade media de 74 anos, foi sometido a varios exames obxectivos para valorar a memoria e a capacidade de razoamento. Neste caso, os investigadores descubriron que o aumento dunha ración diaria de carne asóciase cunha deterioración mental acelerada en máis de 1,6 anos.
Con todo, o estudo publicado na revista Neurology non atopou diferenzas apreciables en diagnósticos de demencia ou na puntuación nas probas entre quen come pouca ou moita carne vermella non procesada, na que os investigadores inclúen vacún, porco, cordeiro e hamburguesas. Pero co fin de afondar aínda máis na análise do risco e indagar en efectos menos detectables, os autores deixaron que fosen os propios participantes, un amplo grupo de 43.966 persoas cunha idade media de 78 anos, quen informase do seu estado mental nun cuestionario.
Indicadores dunha deterioración sutil
“O declive cognitivo subxectivo refírese ao que a propia persoa informa sobre cambios recentes nas súas capacidades cognitivas ou memoria”, explica a SINC a primeira autora do estudo, Yuhan Li. “Isto adoita considerarse un indicador temperán de posibles defectos cognitivos futuros ou demencia”. Así, precisa Li, estes informes dos propios suxeitos poden delatar un declive sutil que aínda non sexa observable polos métodos obxectivos de diagnóstico.
Neste caso, os investigadores si descubriron unha deterioración asociada ao consumo de carne vermella non procesada, cun aumento do risco do 16 % en quen comía unha ración ou máis ao día, en comparación con quen só tomaban media ración ou menos. En canto ao consumo de carne procesada, os cuestionarios de autoavaliación revelaron un 14 % máis de risco no grupo de maior inxestión.
As carnes vermellas e os alimentos procesados han preocupado durante anos aos expertos pola súa relación con trastornos metabólicos como a diabetes de tipo 2, con enfermidades cardiovasculares e o cancro. En 2015 a Axencia Internacional de Investigación sobre o Cancro da Organización Mundial da Saúde incluíu a carne procesada no grupo 1 de factores de maior risco de cancro, coa carne vermella no grupo de risco inmediatamente inferior, o 2A. Pero o vínculo destes alimentos coa deterioración cerebral foi unha incógnita pendente; segundo escriben Li e os seus colaboradores, “estudos previos mostraron asociacións inconsistentes entre a inxestión de carne vermella e a saúde cognitiva”.
O eixe intestino-cerebro
Con todo e para que un vínculo entre factores de risco e enfermidades resulte verosímil, debe atoparse unha conexión biolóxica. E, neste caso, existe. A relación entre o sistema dixestivo e o nervioso reforzouse nos últimos tempos co que se coñece como o eixo intestino-cerebro, unha vía que podería radicar a causa de diversas doenzas neurolóxicas no tubo dixestivo, ata tal punto que se suxeriu unha posible implicación das bacterias intestinais no alzhéimer.
“Os nosos resultados poden reforzar a idea de que o eixo intestino-cerebro ten un papel no desenvolvemento de enfermidades relacionadas coa demencia”, afirma Li. A investigadora detalla que a carne vermella contén carnitina, un composto que as bacterias intestinais converten noutro chamado óxido de trimetilamina (TMAO) que podería estar implicado no declive cognitivo acelerado, ao que se suma unha posible contribución das graxas saturadas e o contido en sal da carne vermella.
Como conclusión, a mensaxe dos autores é claro: “Reducir a cantidade de carne vermella que come unha persoa e substituíla con outras fontes de proteínas e opcións vexetais podería incluírse nas directrices dietéticas para promover a saúde cognitiva”, apunta o director do estudo, Dong Wang.
Os resultados tamén cuantificaron este beneficio: substituír unha ración diaria de carne vermella procesada por outra de froitos secos e legumes reduce o risco nun 19 % e o envellecemento cognitivo en 1,37 anos, mentres que o peixe diminúe o risco nun 28 % e o pito nun 16 %. “Confiamos en que os nosos resultados alenten unha maior consideración da conexión entre a dieta e a saúde do cerebro”, conclúe Wang.
Derivado de GCiencia
