O último informe publicado en The Lancet Planetary Health alerta de que unha de cada seis mortes no mundo débense á polución
24 maio 2022
As repercusións da contaminación na saúde seguen sendo enormes, e os países de ingresos baixos e medios son os que máis sofren esta carga, afirma Richard Fuller, autor principal dun informe que se publica esta semana en The Lancet Planetary Health. Neste traballo, destácase que a polución foi responsable de nove millóns de mortes en 2019, isto é: unha de cada seis mortes debeuse a este problema.
Fuller destaca que, “a pesar das graves consecuencias sanitarias, sociais e económicas, a prevención da contaminación pásase por alto, en gran medida, na axenda internacional de desenvolvemento”.
O novo informe é unha actualización do que se publicou na mesma revista en 2015. Nel ponse de relevo que o número de mortes por fontes de contaminación asociadas á pobreza extrema (como a contaminación do aire en interiores e da auga) diminuíu. Con todo, aumentaron os falecementos atribuíbles á contaminación industrial (do aire ambiental e a contaminación química).
Segundo Fuller, “pese ao incremento ben documentado da preocupación pública pola contaminación e os seus efectos na saúde, a atención a estes problemas e o financiamento aumentaron minimamente desde 2015”.
A maior ameaza para a saúde humana e planetaria
“A contaminación é a maior ameaza para a saúde humana e planetaria e pon en perigo a sustentabilidade das sociedades modernas. A súa prevención tamén pode frear o cambio climático, indica pola súa banda Philip Landrigan, coautor do informe e director do Programa de Saúde Pública Global e do Observatorio da Contaminación Global do Boston College. Por iso, subliña Landrigan, o actual informe “reclama unha transición masiva e rápida para abandonar todos os combustibles fósiles e substituílos por enerxías limpas e renovables”.
A Comisión Lancet sobre Contaminación e Saúde de 2017, que utilizou datos do estudo da Carga Mundial da Enfermidade (GBD, polas súas siglas en inglés) de 2015, descubriu que a contaminación era responsable duns nove millóns de mortes, o 16% de todos os decesos no mundo.
O novo informe ofrece estimacións actualizadas dos efectos da contaminación sobre a saúde, baseadas nos datos máis recentes do GBD de 2019 e en actualizacións metodolóxicas, así como unha avaliación das tendencias desde o ano 2000.
Dos nove millóns de mortes atribuíbles á contaminación en 2019, a contaminación do aire (tanto doméstica como ambiental) segue sendo responsable do maior número de mortes, con 6,67 millóns en todo o mundo. A contaminación da auga foi responsable de 1,36 millóns de mortes prematuras. O chumbo contribuíu con 900.000 mortes, seguido dos riscos laborais tóxicos con 870.000 mortes.
O descenso das mortes por contaminación tradicional desde o ano 2000 (contaminación do aire nos fogares por combustibles sólidos e auga non potable) é máis evidente en África. Isto pode explicarse polas melloras na subministración de auga e o saneamento, os antibióticos e os tratamentos, e os combustibles máis limpos, indican os autores.
Contaminación industrial e envellecemento da poboación
Con todo, este descenso da mortalidade viuse contrarrestado por un aumento substancial das mortes por exposición á contaminación industrial —como a polución atmosférica, a contaminación por chumbo e outras formas de contaminación química— en todas as rexións durante os últimos 20 anos. Isto é especialmente evidente no sueste asiático, onde o aumento dos niveis de contaminación industrial combínase co envellecemento da poboación e o aumento do número de persoas expostas.
A contaminación ambiental do aire foi responsable de 4,5 millóns de mortes en 2019, fronte a 4,2 millóns de mortes en 2015 e 2,9 millóns en 2000. As mortes por contaminantes químicos perigosos aumentaron de 0,9 millóns en 2000, a 1,7 millóns en 2015, e a 1,8 millóns en 2019, con 900.000 mortes atribuíbles á contaminación por chumbo en 2019.
En xeral, as mortes pola contaminación actual aumentaron un 66% nas últimas dúas décadas, pasando duns 3,8 millóns de mortes en 2000 a 6,3 millóns en 2019. É probable que as cifras de mortes por contaminantes químicos estean subestimadas, xa que só un pequeno número de produtos químicos fabricados no comercio foron sometidos a probas adecuadas de seguridade ou toxicidade.
Perdas e desigualdade
O informe destaca que o exceso de mortes debido á contaminación provocou perdas económicas por un total de 4,6 billóns de dólares en 2019, o que equivale ao 6,2% da produción económica mundial.
Tamén pon de manifesto a profunda desigualdade da contaminación, xa que o 92% das mortes relacionadas coa polución e a maior carga de perdas económicas por este motivo prodúcense nos países de ingresos baixos e medios.
Os autores conclúen con oito recomendacións. Entre elas, pídese a creación dun grupo científico e político independente, ao estilo do Grupo Intergobernamental de Expertos sobre o Cambio Climático (IPCC), así como un aumento do financiamento para o control da contaminación por parte de gobernos, doantes independentes e filántropos, e a mellora do control da contaminación e a recollida de datos.
As organizacións internacionais tamén deberían aprobar e establecer unha mellor conexión entre a ciencia e a política en materia de contaminación, do mesmo xeito que as que se ocupan do clima e a biodiversidade, nun principio dos produtos químicos, os residuos e a contaminación atmosférica.
“Está claro que a contaminación é unha ameaza planetaria e que as súas causas, a súa dispersión e os seus efectos sobre a saúde transcenden as fronteiras locais e esixen unha resposta global. É necesario unha actuación global sobre todos os principais contaminantes actuais”, destaca Rachael Kupka, coautora e directora executiva da Alianza Mundial sobre Saúde e Contaminación.
Derivado de GCiencia
