A enfermidade, de orixe descoñecida, deixa 169 casos en todo mundo, 13 deles en España.
25 abril 2022
O 15 de abril de 2022 a OMS notificou a aparición dun brote de hepatite aguda de etioloxía descoñecida no Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte en nenos pequenos previamente sans en xeral.
Desde entón o número de casos de hepatites aumentaron a un ritmo vertixinoso. Ata o 21 de abril de 2022, notificáronse polo menos 169 casos de hepatite aguda de orixe descoñecida en 12 países. De momento, a distribución xeográfica dos casos non parece seguir ningún patrón. Os casos apareceron no Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte (114), España (13), Israel (12), os Estados Unidos de América (9), Dinamarca (6), Irlanda (5), Países Baixos (4), Italia (4), Noruega (2), Francia (2), Romanía (1) e Bélxica (1).
A síndrome clínica entre os casos identificados é o de hepatite aguda grave con encimas hepáticas marcadamente elevadas. Moitos pacientes manifestaron síntomas gastrointestinales previos que incluíron dor abdominal, diarrea e vómitos.
A OMS confirmou que, de momento, 17 nenos, de idades comprendidas entre un mes e 16 anos, requiriron dun transplante de fígado. E xa foi notificada polo menos unha morte.
Calquera pista é pouca. De momento, continúa o estudo exhaustivo das historias clínicas e a análise de probas de toxicidade ambiental e alimentaria. Ademais, non se escatima en probas microbiolóxicas adicionais.
De momento, 17 nenos requiriron dun transplante de fígado e xa foi notificada unha morte
Os virus comúns que causan a hepatite viral aguda (virus da hepatite A, B, C, D e E) non se detectaron en ningún dos casos, pero si foron detectados adenovirus en polo menos 74 pacientes. En 18 casos foi identificado o adenovirus F 41. En 20 casos foi detectado o SARS-CoV-2. E en 19 casos foi detectada coinfección por SARS- CoV-2 e adenovirus.
A implicación dun adenovirus, concretamente o adenovirus F 41, como a causa subxacente da hepatite aguda é actualmente unha hipótese plausible. Pero non explica completamente a gravidade do cadro clínico.
Quen son os adenovirus humanos?
Empecemos por presentar o sospeitoso. Pertence á familia dos adenovirus, virus sen envolta, icosaédricos e cun xenoma de ADN lineal de dobre cadea. Están divididos en sete especies (A–G). Os adenovirus humanos clasifícanse en máis de 100 subtipos, incluídos os serotipos 1–52 (que se identificaron mediante probas de seroneutralización e de inhibición da hemaglutinación) e os xenotipos 53–103 (que se clasificaron mediante análises bioinformáticos). Os diferentes serotipos están asociados con distintas enfermidades.
Lonxe de ser unha rareza, os adenovirus (AdV) son patóxenos comúns en humanos. E teñen capacidade para causar enfermidades nas vías respiratorias, os ollos, o intestino, o fígado, o tracto urinario e as adenoides ou vexetacións.
En xeral, a infección de adenovirus contráese polo contacto con secrecións dunha persoa infectada ou cun obxecto contaminado. A infección pode ser transmitida polo aire ou pola auga.
Gastroenterite pediátrica
En concreto, os serotipos 40/41 da especie F de adenovirus (denominados HAdV-F40 e HAdV-F41) foron considerados durante moito tempo como causantes de gastroenterite pediátrica, caracterizada por febre, vómitos e diarrea. A gastroenterite por adenovirus 40/41 pode causar unha enfermidade grave e é unha causa frecuente de hospitalización.
A prevalencia de diarrea aguda causada por estes adenovirus, denominados entéricos, oscila entre o 1,2% e o 15% en varios países, e só a superan en cifras Shigella e rotavirus. En canto ao HAdV-F41, é o tipo máis común nos nenos con diarrea (e con mortalidade asociada a diarrea) en nenos pequenos.
Os menores de dous anos, os máis susceptibles
A infección por adenovirus F41 non é estacional, pode ocorrer en calquera momento do ano. Os máis susceptibles son os nenos menores de dous anos. Aínda que a diarrea por adenovirus a miúdo é autolimitada, as infeccións entéricas por adenovirus poden causar enfermidades diseminadas sistémicas mortais en pacientes inmunocomprometidos.
A literatura dispoñible apunta a que ao redor do 65% dos casos de hepatites por adenovirus desenvólvense en pacientes pediátricos, e que o factor predisponente máis atopado na contorna pediátrica é o antecedente de transplante de fígado. Outros factores de risco inclúen o transplante de células nai, a quimioterapia para a leucemia linfoblástica e as neoplasias malignas sólidas.
O 65% dos casos de hepatites por adenovirus desenvólvense en pacientes pediátricos
De momento, a OMS recomenda que se realicen análise de sangue, soro, ouriños, feces e mostras respiratorias, así como mostras de biopsia hepática (cando estean dispoñibles), cunha caracterización adicional do virus que inclúa a secuenciación.
Revisar a información temporal e xeográfica sobre os casos, así como os seus contactos próximos, en busca de posibles factores de risco será fundamental para establecer un vínculo epidemiolóxico que poida proporcionar pistas para rastrexar a fonte da enfermidade.
*Raúl Rivas González é catedrático de Microbioloxía da Universidad de Salamanca.
Cláusula de divulgación: Raúl Rivas González non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis alá do cargo académico citado.
Derivado de GCiencia.
